Temelde tür değiştirme kavramını, bir ticaret şirketinin bir hukuki şekilden başka bir hukuki şekile dönmesi olarak tanımlayabiliriz.

Tür değiştirmede, dönüşen ticaret şirketinin hukuki kalıbının değişmesi söz konusudur . Aslında hukuk sistemimiz içerisinde, ticaret şirketlerinin tür değiştirmesine bağlı düzenleme olmamış olsaydı da ticaret şirketleri istedikleri şekile dönüşebilmektedirler. Bu dönüşümün gerçekleşmesini sağlayan yol ise, söz konusu şirketin fesih, tasfiye ve yeni kuruluş yolu ile istenilen şekile çevrilmesidir. Bu yol, hukukumuzda uygulaması her zaman olası olan bir yoldur ve cüzi halefiyet ilkesi gereğince tasfiyeden sonra kalan malvarlığının yeni şekile sermaye olarak geçirilmesi söz konusudur.

Tür Değiştirmenin Çeşitleri

Ticari işletmeler, kendi dönemlerine ait realitelerle kurulmaktadırlar. O gün geçerli olan ekonomik ve ticari yaşam modeli göz önüne alınır. Zaman içerisinde çeşitli nedenlerle bu faktörlerde değişiklikler olabilmektedir. Bu durumda yeni ticari koşullara ayak uydurmak açısından tür değişikliğine gidilmesi zorunlu bir ihtiyaç olarak görülebilir. Bu yöntemin tercihi ekonomik olduğu kadar gerçekçidir de. Bir ticaret şirketi için en geniş anlamı ile iki şekilde tür değiştirmesi söz konusu olabilir.

1- Yeni Kuruluş Yoluyla Tür Değiştirme

Kanunda ön görülen ticaret şirketlerine uygun olan bir şirket, daha sonra tasfiye olunmak şartıyla başka bir ticaret şirketi şeklinde kurulabilir. Bu konuda bir tür değişikliğinin yasada yer alan tasfiyesiz bir tür değiştirme ile alakası yoktur. Esasında bu değişiklik yasal anlamda bir tür değişikliği değildir. Nedeni şudur ki bu şekildeki tür değiştirmede, tür değiştirecek şirketin fesih ve bunun beraberin de tasfiye edilmesi gerekir. Tüm işlemler yerine getirildikten sonra da başka türde yeni bir şirket kurulur. Böylelikle, ilk şirketin malvarlığı, işletmesi ve bu işletmenin unsurları (mallar, haklar) sahip oldukları özel şekil ve usullere ayrı ayrı devir işlemleriyle yeni kurulan şirkete geçirilir. Bu modelde, biçimi ya da türü değiştirilecek ortaklık feshedilir ve temelde aynı ortakların katılımıyla istenilen hukuki şekilde yeni bir ortaklık kurulur. Burada eski şirketin tasfiyesi yoluna gidilmemekle birlikte eski ve yeni şirketler birbirinden tamamiyle ayrı tüzel kişiliğe sahip bulunmakta, mal varlığını kaybeden şirketin hukuken infisah etmesi, kaydının sicilden terkini gerekmektedir. Bu sırada devredici tür değiştirmedeki süreci sırayabiliriz.

— İstenilen şekilde yeni bir şirket kurulur.

— Mevcut şirket feshedilir, bu şirketin hukuki varlığı ortadan kaldırılır.

— Mevcut şirketin malvarlığı olduğu gibi, tasfiye edilmeksizin yeni şirkete devredilir

2- Hukuki Biçim Değiştirmek Suretiyle Tür Değiştirme

Biçim değiştirici tür değiştirme şeklinde ise; tüzel kişilikte bir değişiklik yoktur. Tüzel kişiliğin aynı şekilde devam etmesi sonucu farklı tüzel kişiliğe haiz şirketlerden söz edilemez ve bu gerekli de görülmez. Bu şekil tür değiştirmede, bir ticaret şirketi bazı işlemler sonucunda yeni bir tür ticaret şirketine dönüşür. Bu şekil tür değiştirmede, ne eski şirketin fesih ve tasfiyesine ne de onun yerine yeni bir şirket kurmaya gerek vardır Mevcutta ki şirket hukuki varlığını korumaya alır sadece hukuki tipini istenilen şirket tipine çevirir ve ortaklık sözleşmesi değiştirilerek yeni türün getirdiği düzenlemeler yapılarak tür değiştirme gerçekleşmiş olur. Aynı sebeple ,bir şirketin mal varlığının, haklarının ve borçlarının “tasfiye edilmeksizin intikali”, eski şirketin hak ve borçlarına kanundan sebep halefiyeti ve eski şirketin infisahı gibi ihtimallere de yer yoktur. Bu durumda ticaret siciline tescil edilmiş bir ticari işletmenin malvarlığının tümü, yazılı devir sözleşmesi temeline bağlı olarak envanterde yer alan tüm aktif ve pasifiyle birlikte devralan şirkete geçer. Tür değiştirme ile, tür değiştiren şirketin hukuki ve ekonomik ilişkileri değişikliğe uğramaz.